Industrie
Erkenning alternatieve brandstoffen in Clean Industrial Deal
Energia verwelkomt de strategische koers die is uitgezet door de Industrie(ITRE)-commissie van het Europees Parlement met betrekking tot de Clean Industrial Deal en specifiek de duidelijke erkenning van alternatieve brandstoffen binnen dit beleidskader. Hiermee zendt Europa een krachtig signaal uit: de klimaatambitie van Europa moet verankerd zijn in industriële veerkracht en een technologieneutrale benadering van decarbonisatie. Door de cruciale rol van alternatieve brandstoffen te erkennen, onderstreept de ITRE-resolutie het belang van een breed scala aan oplossingen om klimaatneutraliteit tegen 2050 te bereiken. Dit is essentieel voor energie-intensieve sectoren zoals de brandstofproductie, waar volledige elektrificatie niet altijd haalbaar is. Innovatieve hernieuwbare en koolstofarme brandstoftechnologieën staan klaar om bij te dragen aan de decarbonisatiedoelstellingen van Europa en tegelijkertijd de energiezekerheid en veerkracht van toeleveringsketens te versterken.
De resolutie van de Industriecommissie schetst een robuuste en pragmatische routekaart voor de industriële transitie van Europa en pleit voor:
- Technologieneutraliteit, waarbij wordt gewaarborgd dat geen levensvatbare oplossingen voortijdig worden uitgesloten en klimaatdoelstellingen worden afgestemd op strategische industriële en energiezekerheidsbehoeften.
- Sectorspecifieke trajecten, die diverse technologische en investeringsrealiteiten binnen de industriële ecosystemen van Europa erkennen, waaronder alternatieve brandstoffen voor de decarbonisatie van transport.
- Een prestatiegerichte duurzaamheidsaanpak, waarbij de koolstofintensiteit van producten wordt erkend in plaats van uitsluitend de productiemethoden te beoordelen.
Wim De Wulf, Secretaris-generaal Energia: “Dit belangrijk signaal komt op een cruciaal moment: de industriële toekomst van Europa moet worden gebouwd op technologieneutraliteit en strategische autonomie. In de brandstofsector wordt de Europese ambitie op het gebied van klimaatneutraliteit tegen 2050 gedeeld en multi-energieoplossingen komen nu al beschikbaar. Wat we nu nodig hebben zijn de randvoorwaarden die onze sector in staat stellen haar transitie naar klimaatneutraliteit te versnellen. Ik druk de wens uit dat deze resolutie door het Europees Parlement wordt aangenomen en dat de Lidstaten, waaronder België, hier rekening mee houden in hun beleidsbeslissingen”.
De raffinaderijen in de energietransitie
De Belgische raffinaderijen dragen positief bij tot de Belgische handelsbalans, de energievoorzieningszekerheid van ons land alsook tot de Belgische petrochemische waardeketen. Ze vormen op lange termijn een solide basis voor de energietransitie dankzij:
- Het toenemende aandeel hernieuwbare grondstoffen in de raffinage: biomassa, hernieuwbare waterstof, ...
- Het toenemende aandeel van de productiegrondstoffen voor de petrochemie, via chemische recycling (circulaire economie).
- Hun ideale positie in het hart van Europa om de zee- en luchtvaartsector met hernieuwbare energie te bevoorraden (Sustainable Aviation Fuel, biobrandstoffen, e-fuels, ...).
Standpunten
Belgisch voorzitterschap EU : unieke kans om het industrieel beleid van morgen vorm te geven
Januari 2024 - Het Belgische voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie geeft ons land een bevoorrechte positie om de Europese beleidsagenda te bepalen in de komende maanden. Het streven naar een integraal en geïntegreerd industriebeleid, gekoppeld aan het realiseren van de Europese klimaatdoelstellingen, is een absolute topprioriteit van de politieke agenda, niet in het minst van België.
Een studie van Enersangi1 toont aan dat in 2050 de productie van de raffinaderijen in ons land voor 90% uit hernieuwbare en koolstofarme producten zou kunnen bestaan. Een verschuiving van de productie van fossiele naar koolstofarme en hernieuwbare brandstoffen zou de CO2-uitstoot met zowat 20 miljoen ton/jaar kunnen doen verminderen. De investeringen voor de omslag worden geraamd op 20 miljard euro naar 2050 toe. Daarnaast benadrukt de Vlaio-studie2 ‘Naar een koolstofcirculaire en CO2-arme Vlaamse industrie’ het belang van verschillende transitiepaden, van het gebruik van biomassa als energie en grondstof, van het verhoogd gebruik van waterstof en van het afvangen, opslaan (CCS) en hergebruiken (CCU) van CO2. De Belgische raffinaderijen zijn goed gepositioneerd om hierin een sleutelrol te spelen.
ONZE BELEIDSAANBEVELINGEN
- Een lange termijn stabiel, consistent en stimulerend beleidskader (inclusief financieringen) is nodig om investeringen in emissiereducerende technologieën in de raffinaderijen aan te moedigen. België zou, zoals in onze buurlanden, een duidelijk signaal moeten geven om meer investeringen in ons land aan te trekken.
- Om toekomstige doorbraaktechnologieën alle kansen te geven, is technologische flexibiliteit essentieel. Veelbelovende technologieën mogen niet bij voorbaat worden uitgesloten.
- Europa erkent 'Carbon Capture Storage and Utilisation' (CCSU) als een strategische 'net zero' technologie. Ook in ons land moeten investeringsstimulansen worden gecreëerd om de ontwikkeling ervan te versnellen en te versterken.
- Een transparant, stabiel en duidelijk vergunningsbeleid is van cruciaal belang om toekomstige investeringen te ondersteunen.
- Financiering: inzetten van mechanismen om de financiële risico’s te beperken (bv. ‘Carbon Contracts for Difference’).
- De toekomstige inkomsten van het ETS (transport en gebouwen) in België deels moeten terugvloeien naar innovatieve projecten in deze sectoren.
- De concurrentiepositie van de raffinaderijen in de energietransitie veiligstellen en een level playing field t.o.v. de andere Europese landen garanderen.
- De nodige infrastructuur voor CO2-opvang, elektriciteit, waterstof en andere hernieuwbare energieoplossingen ontwikkelen via partnerschappen met landen zoals Nederland, het Verenigd Koninkrijk, Denemarken en Noorwegen. Onze raffinaderijen kunnen hierin een sleutelrol spelen.
- Het industrieel beleid zou ‘co-processing’ (biobrandstoffen en RFNBO’s3 moeten ondersteunen met het oog op een kostenefficiënte inzet, op korte en middellange termijn, van koolstofarme producten in raffinaderijen. Dit versnelt de energietransitie.
- Verdere elektrificatie (in meerdere domeinen) en een mogelijke overschakeling op waterstof vereist een toenemende beschikbaarheid van hernieuwbare elektriciteit.
- De Europese industrie wordt geconfronteerd met een concurrentienadeel in termen van energie- en CO2-kosten. Een adequate bescherming tegen carbon leakage (bv. CBAM4) is essentieel. Binnen Europa moet ook goldplating van lidstaten vermeden worden.
- Raffinaderijen vormen de basis van de petrochemische industrie en zullen een sleutelrol spelen in de circulaire economie via chemische recycling van kunststoffen. Om dit economisch haalbaar te maken, is een stapsgewijze overgang naar het gebruik van gerecyclede en/of hernieuwbare grondstoffen nodig5.
[1] Enersangi studie 2022: “Het productiepotentieel van koolstofarme en hernieuwbare vloeibare brandstoffen van de Belgische raffinaderijen in 2050”
[2] Deloitte – ‘Naar een koolstofcirculaire en CO2-arme Vlaamse industrie’ in opdracht van Vlaio (November 2020). Studie uitgevoerd door Deloitte België in samenwerking met VUB-IES, Climact en AMS.
[3] Advanced biofuels and Renewable Fuels of Non-Biological Origin.
[4] CBAM: Carbon Border Adjustment Mechanism.
[5] Principe van ‘Mass balancing’.
De raffinaderij van de toekomst
De raffinaderij van de toekomst zal alsmaar meer een instroom hebben van hernieuwbare en gerecycleerde grondstoffen.
